یبوست ام الامراض(بخش اول)

یبوست یکی از معضلات بسیار بزرگ جامعه امروزی است که قطعا نیاز به پیگیری داشته و نباید به سادگی از کنار آن گذشت.

اهمیت آن در طب ایرانی در حدی است که یکی از چند بیماری مهمی است که عنوان ” امّ_الامراض”(مادر بیماریها) به آن تعلق گرفته است.

یبوست علاوه بر اینکه خود یک بیماری است، سبب بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌شود؛ تجمع سموم در بدن یکی از مهمترین عارضه های این بیماری است که می‌تواند همه اعضاء بدن شامل کبد، مغز، قلب و سایر اندام‌های حیاتی را تحت تأثیر قرار دهد.

ماندن مدفوع در روده پس از احساس دفع باعث بازجذب آب مدفوع و سموم آن می‌شود که علاوه بر سمّیت برای بدن، مدفوع خشک‌تر و دفع آن سخت‌تر می‌شود، علاوه بر این، پس از مدتی حساسیت روده بزرگ به حضور مدفوع کم شده و به‌ موقع باعث هشدار به دفع مدفوع نمی‌شود که این هم به خشکی مدفوع منجر می‌شود بنابراین در زمان احساس به دفع باید تخلیه مدفوع صورت گیرد.

کمتر بیماری در طب ایرانی وجود دارد که به اندازه یبوست نام های متعدد به خود اختصاص داده باشد.

برخی نام ها شامل: اعتقال بطن، حصر، حصر بطن، عقل بطن، حصر شکم، یبس، یبس البطن، یبس البراز، قله البراز و…

در طب رایج، دفع سخت و طولانی یا احساس تخلیه ناکافی یا دفع کم‌تر از دو یا سه بار در هفته، یبوست محسوب می شود.

برای آن که گفته شود شخصی مبتلا به یبوست است؛ باید ۲ یا بیش‌تر از ۲ نشانه از نشانه‌های زیر را حداقل به مدت ۳ ماه داشته:

الف) زور زدن بیش از حد در حین دفع

ب) مدفوع سفت و خشک

ج) احساس تخلیه ناکامل بعد از دفع

د) دو بار یا کمتر عمل دفع در هفته

طبق این تعریف اگر کسی یک بار درهفته اجابت مزاج داشته باشد؛ اما قوام مدفوع نرم بوده براحتی تخلیه شود و بعد از تخلیه، احساس عدم تخلیه کامل نداشته باشد؛ دچار یبوست نیست.

در طب ایرانی معتقدند بهترین حالت برای بدن آن است که به ازای مصرف هر وعده غذایی، یک بار دفع باشد؛ به این ترتیب؛ با عنایت به اینکه اکثر اطباء دو وعده غذا را توصیه کردند، بهترین حالت ۲ بار دفع طبیعی در شبانه روز است؛ اما در عمل، برای اکثر مردم این زمانه، دسترسی به آن چندان آسان نیست ولذا با تسامح دفع روزانه یک بار مدفوع مشروط بر این که سایر خصوصیات دفع طبیعی را داشته باشد را هم می توان طبیعی تلقی نمود.

ویژگی های دفع طبیعی:

– دفع به سهولت، بدون هر گونه درد و ناراحتی و سر و صدا

– داشتن احساس تخلیه کامل

– قوام مدفوع نه زیاده سفت و نه زیاده شل

– به لحاظ حجم نیز تقریبا معادل غذای مصرفی

– نه بوی تند و زننده و نه بی بو

بنابراین از منظر طب ایرانی کسی یبوست ندارد که حداقل روزی یک بار، آنهم به آسانی، دفع مدفوعی با قوام و حجم متناسب داشته باشد.

این نوشته برداشتی است از مقالات نوشته شده توسط متخصصین طب سنتی:

دکتر محمد یوسف پور- دکتر محمد انصاری پور

پی نوشت: در روزهای آتی، بخش های دیگر یبوست که درباره ی علل ایجاد یبوست و… است، پست می شود.